Hoofdpijn is een zeer veel voorkomende klacht; 96% van de bevolking krijgt er minimaal één keer in zijn leven last van. Vrijwel iedereen is dus bekend met hoofdpijn, maar de oorzaken zijn uiteenlopend. Er is dan ook een verdeling te maken voor de hoofdpijnklachten.
Welke soorten hoofdpijn zijn er?
De instantie die zicht buigt over deze vraag heet de ‘International Headache Society‘ (IHS). Dit is een wereldwijde organisatie van wetenschappers en medici. De IHS onderscheidt twee hoofdgroepen van hoofdpijn; primaire hoofdpijn en secundaire hoofdpijn.
Iedere vorm van hoofdpijn heeft een eigen presentatie van klachten, zo is de locatie verschillend, maar ook het soort pijn, hoe lang het aan houdt, wat de triggers zijn, etc. Er is veel overlap tussen de verschillende types hoofdpijn, een hoofdpijnpatiënt kan meerdere hoofdpijntypes tegelijkertijd hebben.
Wij kunnen met manuele therapie en McKenzie therapie bijdragen aan de behandeling van hoofdpijn vanuit de nek.
Primaire hoofdpijn
De IHS maakt binnen primaire hoofdpijn opnieuw onderscheid tussen drie vormen van hoofdpijn.
Migraine
Deze vorm van hoofdpijn komt bij ongeveer 10 % van de mensen voor. Het is een matige of heftige, bonzende hoofdpijn meestal aan één kant van het hoofd. Een aanval van migraine duurt 4 uur tot 3 dagen. Deze hoofdpijnvariant wordt wel erger bij inspanning en gaat vaak gepaard met misselijkheid of braken. Tijdens de aanval worden licht en geluid meestal slecht verdragen. Het lukt bij migraine vaak niet goed om door te gaan met uw bezigheden. Vaak kondigt een migraineaanval zich van tevoren aan. De hoofdpijn kan voorafgegaan worden door een aura, de patiënt ziet dan bijvoorbeeld schitteringen of bepaalde lichtfiguren.
Spierspanningshoofdpijn, ook wel Tension Type Headache genoemd
Deze vorm van hoofdpijn komt bij ongeveer 45-50% van de mensen voor. De hoofdpijn geeft in de meeste gevallen een gevoel alsof er een strak elastiek om het hoofd zit. De hoofdpijn begint geleidelijk en gaat ook geleidelijk weer weg. Qua duur kan de hoofdpijn minuten tot dagen duren.
Gecombineerd met de hoofdpijn zijn de nek en schouders vaak ook pijnlijk en gespannen. De hoofdpijn verandert vaak niet bij inspannint. De hoofdpijn kan wel toenemen door gevoeligheid voor licht en geluid. De pijn is vervelend, maar meestal lukt het wel om dagelijkse bezigheden te kunnen blijven uitvoeren
Clusterhoofdpijn
Dit is een zeer ernstige vorm van hoofdpijn waarbij vaak symptomen optreden zoals tranen, neusverstopping, zweten en een hangend ooglid. De aanvallen komen in clusters voor, vandaar dat dit ook wel eens clusterhoofdpijn wordt genoemd.
Secundaire hoofdpijn
Bij secundaire hoofdpijn is de oorzaak een onderliggende aandoeningen, zoals bijvoorbeeld een trauma of slechte houding.
Cervicogene hoofdpijn
Deze hoofdpijn komt bij 1-4% van de mensen voor. Het is een eenzijdige, milde variant van hoofdpijn die ontstaat vanuit de nek. De hoofdpijn is houding- en bewegingsafhankelijk; deze hoofdpijn kan dus toe- of afnemen als gevolg van bewegingen van de nek. In de meeste gevallen is er een beperkte in één of meerdere richtingen.
Hoofdpijn door te veel gebruik van pijnmedicatie
Deze hoofdpijn komt voor bij ongeveer 3-5% van de mensen. Hoofdpijn kan veroorzaakt worden door overmatig of langdurig gebruik van medicijnen. Elke vorm van hoofdpijn kan ook erger worden wanneer u maandenlang regelmatig pijnstillers gebruikt. Dit kan voorkomen als men vaker dan 15 keer per maand paracetamol of een NSAID gebruikt (bijvoorbeeld Ibuprofen); of wanneer men vaker dan 10 keer per maand triptanen bij migraine gebruikt.
Oorzaken en potentiële boosdoeners
Hoofdpijn vanuit de nek is één van de drie meest voorkomende oorzaken van hoofdpijn, maar ook spanningshoofdpijn komt heel veel voor. Spanning en (emotionele) stress zijn hier vaak de triggers voor. De oorzaak is niet altijd makkelijk aan te wijzen omdat het ook kan komen door een gebrek aan slaap, een slechte houding, oogspanning of gebit en kaakproblemen.
De aanwezigheid van nekpijn wil niet per definitie zeggen dat het ook écht gaat om hoofdpijn vanuit de nek, zo’n 60-80% van alle hoofdpijnpatiënten geeft namelijk aan soms ook nekpijn te ervaren. Hoofdpijn vanuit de nek maakt echter maar 15-20% van de gehele hoofdpijngroep uit. Migraine en spanningshoofdpijn ontwikkelen niet automatisch nekdisfuncties
Migraine is een neurologische aandoening met verschillende potentiële oorzaken en complex om te doorgronden. De exacte oorzaak hiervan is door artsen en onderzoekers nog steeds niet volledig te achterhalen. Er zijn wel factoren bekend die bijdragen aan het ontstaan van een aanval. Je kunt genetische aanleg hebben voor migraine, een hormonale verandering doormaken, omgevingsfactoren kunnen een rol spelen, evenals stress, slaapstoornissen, dieet, fysieke inspanning, medicijnen, prikkelverwerking, abnormale activiteit in de hersenstam en neurotransmitters die uit balans zijn.
Dit maakt het samen met clusterhoofdpijn een vorm van hoofdpijn die wij als fysiotherapeuten niet kunnen behandelen. De oorzaken van clusterhoofdpijn zijn evenmin volledig duidelijk voor de wetenschap. De factoren die hieraan bijdragen zijn onze biologische klok (de hypothalamus), de trigeminuszenuw, genetische aanleg, chemische stoffen (histamine of serotonine) en neurotransmitters, roken en alcohol, veranderingen in luchtdruk, fysieke of emotionele stress, slaapstoornissen of zeer specifieke triggers zoals bepaald eten of sterke geuren.
De behandeling van hoofdpijnklachten
Zoals eerder aangegeven kunnen manuele therapie en McKenzie therapie veel bijdragen in de behandeling van hoofdpijn vanuit de nek: het verbeteren van de bewegingsmogelijkheid van de nekgewrichten en het hertrainen van de kleine, diep gelegen nek- en halsspieren.
Bij de behandeling van spanningshoofdpijn kan de manueel therapeut op zoek gaan naar mogelijk aanwezige triggerpoints in de nek- en hals spieren.
Manuele therapie en fysiotherapie kunnen migraine over het algemeen niet beïnvloeden; alleen als er sprake is van een combinatievorm en de migraine soms door een andere hoofdpijn uitgelokt wordt, kan behandelen van die hoofdpijn soms ondersteunen. Als je last hebt van migraine en je zoekt hulp bij een fysiotherapeut, dan is het dus belangrijk om er achter te komen wat de triggers van je migraine zijn.
